مطالعه سیالات درگیر و کانی شناسی در دگرسانی های گرمابی گرانیتویید آستانه (زون سنندج-سیرجان)

توده گرانیتوییدی آستانه اراک دارای سن ژوراسیک میانی بوده، ترکیب غالب آن گرانودیوریت است. این توده از دیرباز با کانی سازی طلا و معدن کاری شناخته شده است. گرانیتویید آستانه در برخی مناطق متحمل دگرسانی شده است. دگرسانی های فیلیک و سیلیسی، از جمله دگرسانی موجود در منطقه بوده که در کوه شیرمزد از گستردگی بیشتری برخوردارند. دیگر دگرسانی های منطقه، پروپیلتیک، کلریتی، آرژیلیتی، تورمالینی شدن، متاسوماتیسم سدیک و اسپینل - فلوگوپیت هستند. فیلیک (کوارتز - سریسیت) و پروپیلتیک به عنوان گسترده ترین دگرسانی های منطقه هستند. دو نوع سیال درگیر در رگه های کوارتزی حضور دارند و بر اساس مطالعات دماسنجی سیالات درگیر، تغییرات دمایی از 333-341 تا 350-355 درجه سانتی گراد است. به علت نبود فاز دختر شوری سیالات پایین تا متوسط است (10-17 درصد وزنی نمک). تغییرات فیزیکوشیمیایی هنگام شکل گیری سامانه گرمابی فرایند جوشش را سبب شده است. کاهش حرارت و غلظت نمک در سیالات درگیر به دلیل آمیختگی سیالات با آب های سطحی بوده است. درجه حرارت های پایین تر از 220 درجه سانتی گراد در سیالات درگیر می تواند ناشی از گردن کشیدگی باشد. عمق تشکیل رگه ها توسط شوری سیال، دما و فشار کنترل شده و برابر با، 400-900 متر است. نمودارهای عنکبوتی در نمونه های غیردگرسان بیانگر غنی شدگی از عناصر کمیاب سبک نسبت به عناصر کمیاب سنگین است. دگرسانی تورمالینی دارای الگوی ree مسطح بوده، غنی شدگی چندانی نشان نمی دهد اما در دگرسانی سیلیسی تهی شدگی از عناصر کمیاب سبک و غنی شدگی از عناصر کمیاب سنگین قابل ملاحظه بوده، عناصر کمیاب سنگین دچار تفریق زیادی نشده اند.